هموروئید (بواسیر) چیست؟

• علت بروز بواسیر یا هموروئید چیست؟

احتمالاً کلمه‌ی بواسیر، بسیار به گوش‌تان خورده است. این کلمه بسیاری از افراد را به یاد مشکلات جسمی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌‌هایشان در سنین پیری می‌اندازد، اما بر خلاف تصور عموم این بیماری از سنین جوانی شروع می‌شود. این اختلال خاموش ممکن است بدون بروز نشانه‌های واضحی در بدن فرد به وجود آید و حتی در صورت ظهور علایم نیز به دلیل جوانی و بی‌توجهی فرد به آن‌ها، سال‌ها از نظر فرد مخفی بماند.
در واقع دیواره‌ها‌ی درونی چهار سانتی‌متر انتهایی روده‌ی بزرگ به دلیل داشتن خاصیت ارتجاعی و عملکرد دریچه‌ای آن از عروقی بالشتکی با دیواره‌های حساس تشکیل شده است که بواسیر نام دارند. در صورتی‌که توانایی این عروق برای گردش خون و بازگشت آن به قلب کم شود یا از طرفی به علت فشار مضاعف وارده بر ناحیه‌ی مقعد از توان عضلانی این ناحیه برای کمک‌رسانی به سیستم گردش خون ناحیه‌ی مقعدی کاسته گردد، شاهد به وجود آمدن بیماری بواسیر خواهیم بود.
بیماری بواسیر با نام علمی هموروئید به صورت تورم و التهاب مویرگ‌های موجود در خروجی دستگاه گوارش یعنی مقعد بروز می‌کند. مویرگ‌های بخش ‌انتهایی دستگاه گوارش که موظف به مراقبت از کانال مقعد هستند، در هنگام دفع مدفوع خشک دچار کشش و ملتهب خواهند شد. کشیدگی دیواره‌ی سیاهرگ‌ها با کاهش توان انقباضی مانع پمپاژ خون به سمت نواحی بالاتر و بازگشت آن به قلب می‌شوند. تجمع خون درون رگ‌ها منجر به ظاهر واریسی و تحریک‌پذیر آن‌ها می‌گردد به صورتی‌که با کوچک‌ترین خراشی خونریزی می‌کنند.
یبوست‌های مزمن به صورت دفع ناکامل مدفوع و چند روز در میان با ایجاد فشار در عضلات دریچه‌ای ناحیه‌ی مقعد باعث اختلال در حرکت یاری‌دهنده ماهیچه‌های صاف راست روده‌ی این ناحیه به عروق آن شده و بدین گونه زمینه را برای ابتلا به هموروئید فرآهم می‌کنند. بسته به میزان فشار وارد شده حین عمل دفع و تعداد دفعات تجربه‌ی یبوست‌های سنگین و آزاردهنده، آسیب وارده به عروق ناحیه‌ی مقعد شدت می‌یابد. با هر بار تکرار شدن اجابت مزاج‌های طولانی و سخت، اختلال در عملکرد دریچه انتهایی روده‌ و آسیب عروقی بیشتر و بیماری در فرد پیشرفته‌تر خواهد شد. در نهایت فرد زمانی متوجه جراحت کانال مقعد خود خواهد شد که نشانه‌هایی چون درد و خونریزی ظاهر شود.
بیماری هموروئید می‌تواند با علایم و نشانه‌های متفاوتی در هر فرد بروز کند. توجه به موقع به نشانه‌ها و پیگیری فوری آن‌ها بهترین راه‌کار درمانی این بیماری است. به دلیل آسیب دیدن ناحیه‌ی مقعدی در این بیماری دور از ذهن نیست که در ۹۹ درصد موارد کسی جز خود فرد متوجه آن نخواهد شد. اگرچه نمی‌توان این توقع را از کودکان یا افراد عقب‌مانده داشت ولی در آنان نیز والدین یا اطرافیانی هشیار می‌توانند در آگاهی به موقع از آن مفید باشند.

علت بروز بواسیر یا هموروئید چیست؟

متأسفانه بیش از نیمی از مردم جهان، خواه مرد یا زن به دلیل داشتن رژیم غذایی ناسالم و وجود برخی عادات غذایی غلط زمینه را برای ابتلا به این بیماری مساعد می‌کنند. حتی سال‌ها بدون آگاهی از وجود این اختلال در بدن به شیوه‌ی غلط تغذیه‌ای خود ادامه می‌دهند و در اغلب موارد تا زمان بروز علایم در میانسالی متوجه بیماری خود نخواهند شد و در صورت متوجه شدن بیماری نیز به دلیل شرم یا هراس از پیگیری آن صرف نظر می‌کنند. این مشکل در سفیدپوستانی با سطح اقتصادی بالاتر بیشتر از سایر انسان‌ها دیده شده است.
با وجود مشخص نبودن دلیل قطعی بیماری هموروئید، پر واضح است که عدم پایبندی به برخی اصول تغذیه‌ای و سبک زندگی نادرست در به وجود آمدن آن بی‌تأثیر نیست که لیستی از آن‌ها عبارت است از:

• عدم مصرف روزانه‌ی آب به میزان کافی: کم‌آبی بدن باعث سفت و سخت شدن مدفوع درون روده‌ها خواهد شد به صورتی که مدفوع سخت به سختی درون روده حرکت کرده و در سطح دیواره‌های درون کانال مقعد خراش ایجاد می‌کند.
• مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل: الکل باعث ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه گوارش می‌شود.
• مصرف ناکافی میوه و سبزیجات: مصرف ناکافی میوه و سبزیجات و مواد غذایی حاوی فیبر منجر به کاهش سرعت حرکت مواد غذایی درون روده‌ها و ایجاد یبوست در فرد می‌شود.
• اضافه‌وزن: چاقی و اضافه وزن علاوه بر ایجاد کم تحرکی در فرد و کاهش سرعت حرکات روده‌ای، فشار بیشتری را بر ناحیه مقعد وارد می‌کند.
• فعالیت‌های بدنی سنگین و نادرست: ورزش‌های سنگینی که به شیوه‌های غیر اصولی با وارد کردن فشار زیاد بر بدن انجام می‌شود به خروجی دستگاه گوارش و کف لگن آسیب وارد می‌کند.
• پرهیز از فعالیت بدنی و زندگی ماشینی: کم‌تحرکی و عادت به زندگی‌های ماشینی فعالیت دستگاه گوارش را کم می‌کند.
• باقی ماندن طولانی مدت در وضعیت ایستاده یا نشسته: شغل‌های نشسته امروزی مانند کارمندی یا رانندگی در مسافت‌های طولانی با تحت فشار قرار دادن مقعد زمینه‌ساز بیماری بواسیر هستند.
• حمل وسایل سنگین و بیشتر از توانایی جسمی فرد: بلند کردن اجسامی با وزنی بیش از حد نرمال توان فیزیکی بدن فرد به عضلات کف لگن از جمله کانال مقعد آسیب می‌رساند.
• ازدیاد فشار شکمی با سرفه‌های شدید و مکرر: با سرفه فشار ناحیه‌ی داخل شکم افزایش می‌یابد و با هر بار تکرار شدن آن عضلات کف لگن نیز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
• زور زدن هنگام دفع مدفوع: اجابت مزاج با زور عضلات ناحیه‌ی مقعد را بیش از حد کشیده و تحریک می‌کند.
• رابطه‌ی جنسی مقعدی: به دلیل دریچه‌ای بودن عضلات ناحیه مقعد و بسته بودن آن در مواقع عادی، هنگام نزدیکی مقعدی آلت تناسلی با زور و فشار آن را باز می‌کند، همین فشار عضلات و اعصاب آن را تضعیف و کنترل بر دریچه را کم می‌کند. تکرار رابطه‌ی جنسی مقعدی دیواره‌ی عروقی این ناحیه را نیز نازک و تحریک می‌کند.

البته ناگفته نماند که ابتلا به برخی اختلالات و بیماری‌های زمینه‌ای احتمال ابتلا به هموروئید را در آینده افزایش خواهد داد که شامل:

• تجربه‌ی اسهال و یبوست‌ مزمن: ممکن است آسیب در دریچه مقعد هنگام خروج سریع مدفوع در هنگام اسهال با ایجاد اصطحکاک یا خروج کند و به سختی آن حین یبوست با ایجاد فشار به وجود آید.
• اختلالات کبدی: مشکلات کبدی با ایجاد اختلال در روند طبیعی فعالیت دستگاه گوارش می‌تواند زمینه‌ساز هموروئید شود.
• کانسر کولون(سرطان قسمتی از روده بزرگ): سرطانی شدن قسمت‌هایی از روده مانع حرکات روده‌ای و ایجاد مشکلاتی در هضم و دفع مدفوع می‌شود.
• پارگی مقعد هنگام برش عضلات کف لگن در زایمان سخت: در برخی زایمان‌های سخت برای کمک به خروج سر نوزاد، نیاز به برش‌های عمقی‌تر در ناحیه‌ی کف لگن است، بی‌احتیاطی حین برش می‌تواند عضلات ناحیه‌ی مقعد را نیز درگیر و به آن آسیب بزند.
• ضعف عصبی عضلانی دریچه مقعدی به علت کهولت سن: ممکن است با بالا رفتن سن کنترل عصبی عضلانی فرد بر ناحیه‌ی مقعد کم شود و کنترل فشار وارد بر آن از توان فرد خارج گردد.
• بارداری: بارداری نه تنها به دلیل تغییرات هورمونی مؤثر بر دستگاه گوارش و ایجاد یبوست، بلکه به دلیل فشار ناشی از بزرگی شکم و رحم باعث تحریک ناحیه‌ی مقعد می‌شود.
• اختلالات روحی و روانی: مشکلات و بیماری‌های روحی مانند افسردگی نه تنها روح بلکه جسم فرد را تحت تأثیر کم‌توجهی و آسیب قرار می‌دهد.
• اعتیاد به مواد مخدر: مواد مخدر از جمله تریاک با برهم زدن عملکرد صحیح دستگاه گوارش و ایجاد یبوست فرد را مستعد هموروئید می‌کند.
• مصرف برخی داروها: اختلالات گوارشی ناشی از عوارض برخی داروها نیز فرد را در معرض آسیب بواسیر قرار می‌دهد.

علائم و نشانه های بواسیر یا هموروئید

انواع بواسیر یا هموروئید

درمانهای خانگی بواسیر یا هموروئید

درمان دارویی بواسیر یا هموروئید

علت بروز هموروئید یا بواسیر در زنان

هموروئید یا بواسیر در دوران بارداری

درمان گیاهی هموروئید یا بواسیر

انواع درمان هموروئید یا بواسیر

منبع: بواسیر